نویسنده: F. Szabadváry
مترجم: مجید امینی



 
[ānri žūl dәbre]
Henri Jules Debray
(ت. آمیئن، فرانسه، 5 مرداد 1206 / 26 ژویه‌ی 1827؛ و. پاریس، فرانسه، 29 تیر 1267 / 19 ژویه‌ی 1888)، شیمی.
دبره در دانسسرای عالی پاریس تحصیل کرد. در 1229 تدریس در دبیرستان شارلمانی را آغاز کرد، و در 1234 دکترای خود را دریافت نمود. از 1234 تا 1247 به عنوان دستیار در مدرسه‌ی تربیت معلم، و از 1247 به عنوان مدرّس مدرسه‌ی پوْلی تکنیک مشغول کار بود. این شغل اخیر را تا پایان عمر برعهده داشت، و در عین حال در سمت معیّر ضرابخانه نیز خدمت کرد. در 1256 به عضویت «انستیتو فرانسه» انتخاب گردید.
دبره نویسنده‌ی با استعدادی در زمینه‌ی کتابهای درسی بود. اثر وی به نام Cours élémentaire de Chimie («دوره‌ی مقدماتی شیمی») در هشت جلد و در فاصله‌ی سالهای 1242 و 1250 بچاپ رسید. او اولین فعالیت علمی خود را در همکاری با سَن کلر دوْویل – استاد مدرسه‌ی تربیت معلم – آغاز کرد. اولین آزمایشهای آنان در مورد استفاده از بوریِ اوکسیژن – ئیدروژن برای ذوب پلاتینیوم بود. آنها از سوی دولت روسیه مأموریت یافتند که در مورد قابلیت کاربرد آلیاژهای پلاتینیوم – ایریدیوم در ضرب سکه تحقیق کنند و نشان دادند که مقاومت این گونه آلیاژها در برابر پوسیدگی از پلاتینیوم بیشتر است. بنابر پیشنهاد آنان واحد استانداردی برای سنجش از آلیاژی متشکل از 90 درصد پلاتینیوم و 10 درصد ایریدیوم، زیر نظر آنان، در پاریس ساخته شد. آثار بعدی دبره گزارشهائی است در مورد نتایج تحقیقاتش درباره‌ی ترکیبات تنگستن، آرسنیک، و آنتیموان؛ خواص روْدیوْم؛ و ترکیبات درون خانواده‌ی فلزات پلاتینیوم و شیوه‌های جداسازی آنها.
دبره به پدیده‌های تجزیه نیز پرداخت و نشان داد که در تجزیه‌ی کربونات کلسیوم فشار دیوْکسید کربون در حرات معین مقداری ثابت و مستقل از میزان تجزیه است. در مورد فشار بخار آب در بالای نمکهای ئیدارته به یافته‌های مشابهی دست یافت. [بعداً ویدمان ادعای تقدم در این امر را نمود، ولی دبره نتایج مذکور را بدون آگاهی از نتایجی که ویدمان در مجله‌ای گمنام بچاپ رسانیده بود بدست آورد.] دبره چگالی بخار کلوْرور جیوه را نیز تعیین کرد.

کتابشناسی

کتابهای دبره مشتملند بر Métallurgie du platine et des métaux qui l"accompagnent (پاریس، 1863)؛ و Cours élémentaire de Chimie (پاریس، 1863؛ چاپ هشتم، 1876). در حدود پنجاه مقاله در نشریه‌های ادواری فرانسه از او بچاپ رسیده است.
تنها خواندنی فرعی یادداشت کوتاهی است در پوگندورف، سوم، 337-338.
منبع مقاله :
کولستون گیلیپسی، چارلز؛ (1387)، زندگینامه علمی دانشوران، ترجمه‌ی احمد آرام... [و دیگران]؛ زیرنظر احمد بیرشک، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول